بلاگ كتابك

يك سفر به دوران گذشته، اين بار كمي متفاوت تر، كمي هم نزديك تر؛ همين دويست سال پيش، حدود سال ۱۲۵۳ هجري قمري، گشت و گذار از دارالخلافه ي تهران تا لندن، قرار است تاريخ انتشار روزنامه و نحوه ي برخورد با آن بيان شود: كاري كه ميرزا صالح شيرازي انجام داد، روزنامه اي كه در دربار چاپ مي شد و حتي نام هم نداشت و به آن كاغذ اخبار مي گفتند.

دو صفحه ي بزرگ با تصوير شير و خورشيد و شمشير ( همان نشان رسمي ايران) و ستون هاي اخبار شهر، اخبار ممالمك غربيه و ممالك شرقيه؛ در زمان عباس ميرزا و به وسيله ي يكي از شاگرداني كه از فرنگ برگشته بود.

ليلي فرهاد پور، نويسنده ي كتاب، از روزنامه نگاران قديمي است. او براي اين كه داستان چاپ و انتشار روزنامه را بگويد روايت تاريخي را داستاني كرده است: داستان و اطلاعات لازم، همراه با عكس و تصوير سازي. سعي شده تا از نثر و كلمات قديمي هم استفاده شود، اما هيچ نگراني براي خواننده ي نوجوان وجود ندارد، چون توضيحاتي هم داده شده، هر چند گاهي كلمات آساني را تشريح كرده است.

هر فصل به يكي از شخصيت هاي تاثير گذار در يك موقعيت مهم پرداخته و بعد از آن در دو صفحه ي تصويري نكات مهم، شرح داده شده اند. يكي از نقاط قوت كتاب اختصاص يافتن بخشي به روزنامه ها و مجلاتي است كه در سال هاي دور براي كودكان و نوجوانان منتشر شده اند: اولين آن ها سه فندق بوده كه هيچ نسخه اي از آن وجود ندارد. يادي هم شده است از عباس يميني شريف.

نويسنده، در بخش پاياني، يك دور بازگشت ايجاد كرده و با آوردن سارا، يك دختر محصل راهنمايي، و رفتن او به آرشيو و مخزن كتابخانه ي ملي چند نكته را، كمي مستقيم و كمي تكراري و آسان گيرانه، آموزش داده است: اين كه چه طور مي توان از كتابخانه براي بررسي يك موضوع استفاده كرد و چگونه مي توان به نسخه هاي اصلي دسترسي پيدا كرد. اما دختر، با خواندن كتابي كه در اختيارش قرار مي گيرد، خود را داخل آن مي بيند. درست است او خواننده ي همين كتاب است، اين جا نويسنده وارد مي شود و علاوه بر مرور ماجراهاي پيش آمده، منابع كتابش را درباره ي آغاز انتشار و چاپ روزنامه در ايران هم ذكر مي كند.

اين كتاب يك تجربه ي آغازين براي كاري است كه پيش از اين نمونه اش وجود نداشته: ارائه ي مختصر، داستاني و روايت گرانه براي نوجوانان از آمدن روزنامه. ركن پنج دموكراسي. به ايران، آن هم ۲۱۵ سال بعد از انگليس و كشورهاي ديگر.