بلاگ كتابك

كتاب «شايد سيب باشد» داستاني پسركي است كه باديدن يك سيب بر روي ميز يك سري از پرسش‌ها در ذهنش شكل مي‌گيرد.

كتاب «شايد سيب باشد» اولين جلد از مجموعه كتاب‌هاي فيلسوف كوچك است كه با هدف تقويت روحيه‌ پرسشگري و رشد تفكر خلاق در كودكان نوشته شده است. جلد دوم اين مجموعه «مي‌توانم يك من ديگر بسازم؟» است.

در برنامه فلسفه براي كودكان ( p4c) مباحث هستي شناسي (Ontologie) يعني بحث و گفت‌وگو درباره وجود و حقيقت «چيزها» و ارتباط آنهاست. شناخت و درك و تحليل شباهت‌ها، تفاوت‌ها و سلسله مراتب و گروه‌هايي كه آن «چيز» بدان منتسب است.

پرسش‌هاي اساسي وجودشناسي فلسفه‌ورزانه كه تسهيلگران با كودكان و نوجوانان طرح مي‌كنند مواردي است مانند:

آن «چيز» چيست؟

از كجا بدانم وجود دارد؟

در كدام دسته‌ها مي‌توانم قرارش بدهم؟

به وجود چه چيزهاي ديگري معنا مي‌بخشد؟

در چه حالات مختلفي از «چيزها» وجود دارد.

و…

در كتاب «شايد سيب باشد» نوشته شينوسكه وشي‌تكه و ترجمه رضي هيرمندي، در همين ابتدا سه كلمه كليدي داريم: شايد، سيب، باشد. (احتمال/ چيز/ وجود داشتن)

راوي ماجرا از مدرسه به خانه مي‌آيد و چيزي روي ميز مي‌بيند كه نظم هميشگي و ساكن را به‌هم‌ريخته، متعجب مي‌شود. «ها! اين ديگه چيه؟» و سوالات فيلسوفانه از همان ابتدا يقه مخاطب را مي‌گيرد. روي ميز يك سيب است. «از كجا معلوم سيب باشه؟»

تخيل نويسنده در تقرير احتمال «چيز ديگر» بودن شگفت‌انگيز است. در مرز بين واقعيت و خيال «چيزهاي» قرمز و گرد و خوردني و شگفت‌انگيز ديگري را طرح مي‌كند. ها! كار سخت شد. چالش‌هايي در مرز بين «وجود داشتن و نبودن سيب» شايد يك تخم مرغ سيبي، يك آدم فضايي سيبي، توپ سيبي و… نكند احساس داشته باشد. شايد عقل كل و باخبر از همه جا باشد؟ شايد جاسوس كارهاي من باشد؟ اصلا اينجا چكار مي‌كند؟ صفحه ۲۴ و ۲۵ كتاب سفرهاي احتمالي كه سيب طي طريق كرده تا به‌دست راوي برسد مصور شده، سفرهايي در دل تاريخ و جغرافياي بشري. در ادامه درك مخاطب از احتمال و مفهوم شايد به چالش كشيده مي‌شود: شايد بي‌مزه باشد! شايد خيلي ترش يا خيلي سفت باشد… شايد مثل بادكنك باشد، شايد من را تبديل به غول كند! و پايان هيجان‌انگيز داستان: حالا فهميدم چيست؟ خوشمزه است.

يك تجربه ناب بعد از يك فلسفيدن كودكانه كه براي تك‌تك ما آشناست.

بسياري از ما كودكي‌مان را به‌ياد مي‌آوريم كه در مواجهه با هر امري، حيرتي دل‌انگيز داشتيم. اين چيست؟ چطور ساخته شده؟ چكار مي‌كند؟ كجاها مي‌رود؟ ما را مي‌بيند؟ حس دارد؟ ما مي‌خوابيم بيدار مي‌شود و حركت مي‌كند ؟… اين پرسش‌ها كندوكاو ذهن ما براي درك چيستي جهان‌اند. حركت در ساحت شيرين خيال‌ورزي با تكيه بر تجربه وجودي جهان.

كتاب «شايد سيب باشد»، اثري استاندارد و فاخر براي هم‌خواني تسهيلگر يا والدين با كودكان است، تصويرگري ساده اما متمركز بر مفاهيم به كودك كمك مي‌كند فارغ از نقش و رنگ به سراغ مفهوم برود. رضي هيرمندي اين كتاب را يكي از بهترين آثاري كه تا امروز براي كودكان ترجمه كرده مي‌داند و به حق مي‌توان با او همدل بود. قوام و توسعه پرسشگري كودكان و جسارت گذر از خيال شخصي به شناخت واقعي هديه اين كتاب براي مخاطب است.

زواياي ديد كودك در حين هر پرسش بارها تغيير مي‌كند، تصاوير كتاب پتانسيل گسترش پرسش‌هاي راوي در عالم كودكانه را داراست. هر بار كه آن را ورق بزنيم قصه‌ها و نه يك روايت از ميان تصاوير سرريز مي‌شوند.

كتاب «شايد سيب باشد» راهنماي خوبي است براي كمك به كودكان تا لذت حيرت از عام‌ترين چيزها را بارها و بارها به جان بكشند. لذت پرسيدن، لذت تخيل كردن، لذت كشف كردن و لذت ناب تجربه كردن.